Ze szkolnego notatnika

Witold Gombrowicz był wielokrotnie nagradzany za swoją twórczość. Był także nominowany do Literackiej Nagrody Nobla. Jego utwory doczekały się licznych przekładów na języki obce. Był, jest, będzie wyjątkowy.

 Urodził się 4 sierpnia 1904 roku we wsi Małoszyce pod Opatowem. Ukończył prawo na Uniwersytecie Warszawskim, studiował także w Paryżu. W 1933 roku ukazał się zbiór opowiadań Pamiętnik okresu dojrzewania, który był jego debiutem literackim.

W lipcu 1939 roku udał się do Argentyny. Pracował tam jako urzędnik
w Banco Polaco, jednocześnie nawiązywał kontakty z miejscowymi artystami.
W latach 50. rozpoczął współpracę z Instytutem Literackim w Paryżu, co zaowocowało publikacjami w Kulturze. W tym czasie otrzymał stypendium radia Wolna Europa. Jego utwory nie były drukowane w Polsce.

Na początku lat 60. przez rok mieszkał w Berlinie Zachodnim, udał się tam na zaproszenie Fundacji Forda. Potem wyjechał na trzy miesiące do Paryża, gdzie poznał swoją późniejszą żonę – Marię Ritę Labrosse. W 1966 roku przeprowadził się do Vence, położonego w pobliżu Nicei, tam zmarł 25 lipca 1969 roku.

Już w pierwszej książce zarysował zagadnienia, które najbardziej go interesowały: forma i jej związki z procesem dojrzewania. Problematykę tę rozbudował w powieści Ferdydurke. Demaskował wszystkie odmiany formy – od obyczajowej po literacką.

Jego twórczość powojenna często odnosiła się do patriotyzmu. Stworzył słynną opozycję Ojczyzny i Synczyzny, ukazując, że działanie na rzecz kraju polega na nabraniu należytego dystansu do Polskości.

■ Julia Broda 

zobacz tekst w wersji drukowanej